Ruszt to jeden z podstawowych elementów każdego grilla węglowego, gazowego i elektrycznego, który ma ogromny wpływ na to, czy grillowanie będzie efektywne i przyjemne. Ta część wpływa przede wszystkim na wygodę obsługi grilla oraz łatwość czyszczenia. Jeśli zastanawiasz się, co będzie lepszym wyborem – ruszt żeliwny czy stalowy, to koniecznie przeczytaj nasz poradnik. Przedstawiamy różnice między poszczególnymi typami rusztów, a także ich najważniejsze wady i zalety. Sprawdź!

Rodzaje rusztów w grillach

Najpopularniejsze rozwiązania stosowane przez producentów funkcjonalnych grilli to ruszty żeliwne oraz ruszty wykonane ze stali nierdzewnej. Co prawda niektórzy producenci stosują także swoje autorskie rozwiązania, jednak tym razem skupimy się na porównaniu tych dwóch podstawowych materiałów.

  • Ruszty żeliwne charakteryzują się dużą gęstością materiału, która wpływa na proces nagrzewania i równomiernego przekazywania ciepła do potraw. Szybko się nagrzewa i doskonale przewodzi temperaturę. Utrzymuje ją długo, dlatego możliwe jest uzyskanie naszych ulubionych kratek na mięsie. Należy jednak pamiętać o tym, że żeliwo to wymagający materiał – ma tendencję do rdzewienia, jeśli nie jest odpowiednio konserwowany.
  • Ruszty ze stali nierdzewnej mają natomiast mniejsze zdolności kumulowania ciepła, ale są łatwiejsze w czyszczeniu i nie wymagają aż tak skrupulatnej konserwacji.

Rodzaje rusztów żeliwny i stalowy charakterystyka

Czym się różni żeliwo od stali?

Zarówno stal nierdzewna, jak i żeliwo to stopy żelaza – składają się więc przede wszystkim z rudy żelaza, ale zawierają też różne inne metale kolorowe lub pierwiastki. Podstawowa różnica między tymi materiałami dotyczy więcej właśnie składu:

  • Żeliwo zawiera około 2% węgla, podczas gdy w stali nierdzewnej zawartość węgla utrzymuje się na poziomie 1,2%.
  • Stal nierdzewna ma wysoki poziom chromu (10,5%), a w żeliwie ten składnik jest nieobecny.

Grillowanie na gazie metoda bezpośrednia

Jakie są rodzaje rusztów żeliwnych?

Żeliwo jest powszechnie wykorzystywane do produkcji naczyń do gotowania od setek lat, dlatego nic dziwnego, że jest stosowane również do produkcji rusztów w grillach. Jednak podczas planowania zakupu sprzętu warto dokładnie zwrócić uwagę na wykonanie konstrukcji, ponieważ ruszty występują w dwóch rodzajach:

  • Niepowleczone ruszty żeliwne – w czarnym kolorze, o chropowatej teksturze.
  • Ruszty z żeliwa pokryte spiekiem ceramicznym – mają matowe lub błyszczące wykończenie i są gładkie. Ich powłoka jest delikatnie porowata – zapobiega to pękaniu, gdy dochodzi do rozszerzania i kurczenia rusztu pod wpływem temperatur.

Znacznie łatwiej będzie Ci grillować na pokrytym emalią – zapobiega to przywieraniu potraw do nagrzanej powierzchni. Jednak wraz z upływem czasu na elementach konstrukcji mogą się pojawić pęknięcia włoskowate – to efekt energicznego szorowania i skrobania zabrudzonych prętów.

Natomiast przypadku rusztów niepowlekanych z chropowatą powierzchnią koniecznie musisz pamiętać o procesie wypalania i pokrywaniu elementów warstwą ochronnego oleju roślinnego. Tłuszcz wniknie w mikropory, dzięki czemu powstanie nieprzywierająca powłoka.

Mięsa opiekane na ruszice grilla gazowego Napoleon

Zobacz też: Grill gazowy czy węglowy? Opinie użytkowników i ekspertów

Ruszt żeliwny – wady i zalety

Dużą popularnością wśród miłośników grillowania zyskały ruszty żeliwne, które są cenione przede wszystkim za zdolność kumulowania ciepła przez długi czas. Poniżej omawiamy ich najistotniejsze wady i zalety.

Zalety grilli z rusztem żeliwnym

  • Wysoka retencja ciepła – konstrukcje żeliwne skutecznie zatrzymują i rozprowadzają ciepło, dzięki czemu mięso stykające się z powierzchnią prętów rusztu będzie odpowiednio wypieczone. Co więcej, dzięki kumulowaniu ciepła, ruszt zachowa swoją wysoką temperaturę nawet wtedy, gdy węgiel lub brykiet zacznie się wypalać.
  • Zapewniają doskonałe efekty podczas opiekania w wysokiej temperaturze przez krótki czas wymagających mięs, na przykład steków.
  • Dopracowane konstrukcje z żeliwa dają gwarancję równomiernego rozprowadzania wysokiej temperatury.
  • Pozwalają uzyskać charakterystyczny śladu wypieczenia, czyli tak zwaną diamentową kratkę.
  • Ich konstrukcja jest masywna i niezwykle odporna na uszkodzenia – przy odpowiedniej konserwacji żeliwo będzie Ci służyć przez wiele lat.

Wady żeliwnych rusztów

  • Musisz zadbać o prawidłową pielęgnację – oprócz usunięcia resztek jedzenia po każdym grillowaniu, konieczne jest także zabezpieczanie powłoki rusztu olejem roślinnym.
  • Nieodpowiednio konserwowane żeliwo ma tendencję do rdzewienia.
  • Mają krótszą żywotność.
  • Są masywne, przez co trudniej je przenosić i przewozić, gdy planujemy grillowanie w plenerze.
  • Upuszczony przypadkowo żeliwny ruszt może pęknąć.
  • Wysoka cena.

Wady i zalety rusztu żeliwnego

Czyszczenie rusztu żeliwnego z rdzy

Już wiesz, że modele żeliwne wymagają odpowiedniej konserwacji – jeśli zaniedbasz ten proces i grill będzie nieużywany przez dłuższy czas, to może pojawić się rdza. W takiej sytuacji będzie Ci potrzebna dobra szczotka ze stali nierdzewnej – za jej pomocą usuniesz rdzawy nalot. Następnie rozgrzewamy sprzęt do wysokiej temperatury na 10 minut, po czym czyścimy wychłodzony ruszt za pomocą płynu do mycia naczyń, gąbki i wody.

Zobacz też: Jak czyścić grill gazowy? Najważniejsze zasady konserwacji

Ruszt stalowy – rodzaje

W ofercie producentów grilli z rusztami stalowymi znajdziemy trzy typy konstrukcji. Oto podstawowe różnice między nimi:

  • Pręt ze stali nierdzewnej – najpowszechniejszy typ dostępny na runku. Jest to rurkowata konstrukcja z żeberkami ułożonymi poziomu od góry do dołu.
  • Blacha ze stali nierdzewnej – konstrukcja jest lekka, ale jej wada jest gorsze przewodzenie ciepła.
  • Odlew – żeberka w takich konstrukcjach są grubsze niż klasyczne pręty ze stali nierdzewnej. Dzięki temu znacznie lepiej zatrzymują ciepło. Takie konstrukcje znajdziesz w grillach dobrej jakości – przykładem jest marka Broil King, która produkuje wytrzymałe ruszty ze stali szlachetnej.

Ruszty ze stali nierdzewnej

Ruszty stalowe są znacznie łatwiejsze w konserwacji i bardziej odporne na czynniki zewnętrzne – to dobry stosunek ceny do jakości. Oto lista argumentów za i przeciw dla takiego rozwiązania.

Zalety rusztów ze stali nierdzewnej

  • Skutecznie przewodzą ciepło.
  • Nagrzewają się w krótkim czasie.
  • Nieregularna konserwacja nie szkodzi im tak bardzo, jak rusztom żeliwnym – oczywiście to nie znaczy, że możesz zaniedbywać grilla przez dłuższy czas.
  • Łatwiej usunąć z nich nagromadzone zabrudzenia – dlatego warto wykonywać regularne oczyszczanie po każdym grillowaniu.
  • Mają większą odporność na rdzę.
  • Są znacznie lżejsze niż konstrukcje żeliwne, dlatego lepiej się sprawdzą do grillowania na wakacyjnych wyjazdach.

Wady rusztów ze stali nierdzewnej

  • Co prawda nie przerdzewieją w takim stopniu jak niekonserwowane ruszty żeliwne, ale mogą pokryć się delikatnym, rdzawym nalotem.
  • Nie mają zdolności zatrzymywania ciepła przez tak długi czas, jak konstrukcje żeliwne.
  • Ruszty stalowe gorszej jakości z czasem mogą utracić funkcję zapobiegania przywieraniu potraw do rusztu.

Ruszt ze stali nierdzewnej wady i zalety

Który ruszt wybrać – żeliwny czy stalowy?

W dobrej jakości grillach stosowane są najczęściej ruszty stalowe z odlewu i ruszty żeliwne (pokryte powłoką ceramiczną lub porcelowaną). Wielu klientów staje więc przed wyborem: ruszt żeliwny czy stalowy? Który z nich wybrać?

  • Ruszt stalowy jest nieco łatwiejszy w utrzymaniu i zazwyczaj posiada dłuższą gwarancję niż ruszt żeliwny. Bardzo łatwo się nagrzewa i dobrze zatrzymuje ciepło, jednak nie kumuluje go przez tak długi czas, jak konstrukcje z żeliwa.
  • Z kolei ruszt żeliwny ma lepsze właściwości rozprowadzania i utrzymywania ciepła i jest najlepszym wyborem do grillowania niektórych potraw, np. steków. Jednak zazwyczaj charakteryzuje się krótszą żywotnością niż elementy stalowe, łatwiej też rdzewieje.

Zanim podejmiesz decyzję, jaki ruszt do grilla wybrać zastanów się, jakie potrawy będziesz przygotowywać. Jeśli planujesz grillowanie steków i innych potraw wymagających nagrzania do bardzo wysokiej temperatury – zastanów się nad rusztem żeliwnym. Zatrzymuje on wewnątrz dużą ilość ciepła i pozwala w łatwy sposób uzyskać piękny, diamentowy wzór na mięsach. Doskonale sprawdzi się również podczas grillowania warzyw, które zyskają apetyczną, skarmelizowaną skórkę.

Jeśli natomiast zamiast steków wolisz fileta z kurczaka oraz ryby, możesz wybrać ruszt ze stali nierdzewnej. Atutem tego rozwiązania jest także oszczędność czasu – nie musisz poświęcać aż tyle uwagi na procesy czyszczenia i konserwacji. Konstrukcje ze stali nierdzewnej są także lżejsze, dlatego warto postawić na taki sprzęt, jeśli planujesz także grillowanie poza domem.

Nietypowe konstrukcje rusztów w grillach

Ruszty do grilla można podzielić również według dodatkowy funkcji, które posiadają. Warto zwrócić uwagę na takie konstrukcje, ponieważ ułatwiają uzyskiwanie dobrych efektów grillowania i mogą znacznie poszerzyć zakres możliwości grilla.

Nietypowe konstrucje rusztów w grillach

Ruszt do podgrzewania

Dodatkowy, górny ruszt, który posiada niemal każdy funkcjonalny grill. Zazwyczaj jest wykonany ze stali nierdzewnej i służy do tego, aby odkładać na nim steki, kiełbaski czy grillowane warzywa, które czekają na wyłożenie na talerze. Dzięki temu potrawy ściągnięte z głównego obszaru grillowania pozostaną ciepłe dla spóźnionych gości.

Ruszt z wymiennym środkiem

W ofercie marki Weber dostępne są także ruszty, które posiadają wymienny środek – znajdziemy je zarówno w modelach węglowych, jak i gazowych. To Gourmet BBQ System (GBS, czyli systemu, który znacznie poszerza możliwości grillowania. Jeśli wyciagniemy środek rusztu GBS, to w pustym miejscu możemy wstawić jedno z akcesoriów, np. patelnię żeliwną, kociołek, woka, kamień do pizzy czy żeliwny ruszt do steków.

Na podobnej zasadzie działają ruszty w najnowszej generacji grilli gazowych Weber Genesis, jednak w tym przypadku wyjmowany element jest prostokątny, a to oznacza, że dodatkowe naczynia pomieszczą jeszcze więcej porcji przysmaków.

Kosz Webrr CRAFTED na grillu

Ruszt dwustronny

Rozwiązanie opatentowane przez kanadyjskiego producenta Broil King – każda ze stron rusztu jest inaczej wyprofilowana, co ułatwia grillowanie różnorodnych potraw.

Stożkowa strona, która szybko nagrzewa się do wysokich temperatur, będzie doskonała do opiekania wymagających steków. Natomiast strona rynienkowa, wyposażona w specjalne rowki, przez które odprowadza skapujące z potraw soki, świetnie się sprawdzi w trakcie grillowania tłustych mięs. Ma także niewielkie odległości między poszczególnymi prętami, co niweluje problem małych kawałków mięs i warzyw spadających z rusztu.

Czas grillowania karkówki

Ruszt otwierany

Wybierając ruszt do grilla węglowego, warto zwrócić uwagę na różne nietypowe rozwiązania, proponowane przez producentów. Marka Weber w grillach węglowych oferuje np. ruszt otwierany. Posiada on boczne klapki, które w razie potrzeby można podnieść, by ułatwić sobie manewrowanie przy brykiecie. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie trzeba ściągać całego rusztu z grilla ani dorzucać po jednym kawałku węgla, wpychając go przez szczeliny. Ruszt może być stosowany również w grillach innych marek, pod warunkiem właściwego dobrania rusztu do średnicy grilla.

Zobacz też: System Weber CRAFTED – nowe akcesoria, które zwiększą możliwości Twojego grilla