Wiele osób sięga po kawę, aby zmniejszyć senność na początku dnia i pobudzić swój organizm do działania. Ten aromatyczny napój zawdzięcza swoje właściwości kofeinie, która jest obecna w ziarnach kawowca. Jednak ta pobudzająca substancja w nadmiarze może szkodzić! Dowiedz się, ile kofeiny ma kawa, od czego zależy jej ilość i jaka dawka jest bezpieczna dla zdrowia!
Co to jest kofeina?
Każdy miłośnik kawy wie, że za efekt pobudzenia po spożyciu filiżanki tego aromatycznego napoju odpowiada kofeina. To zdecydowanie jedna z najpopularniejszych substancji psychoaktywnych – czy wiedziałeś o tym, że jej roczne światowe spożycie wynosi aż 120 000 ton? Oznacza to, że na każdego mieszkańca naszej planety przypada średnio jedna filiżanka kawy dziennie. Te liczby robią wrażenie!
Czym właściwie jest kofeina? To organiczny związek chemiczny, który naturalnie występuje w wielu różnych roślinach. Chociaż najczęściej kojarzona jest z ziarnami pozyskiwanymi z owoców kawowca, to jest obecna także m.in. w:
- liściach krzewu herbacianego
- liściach ostrokrzewu paragwajskiego
- nasionach guarany
- ziarnach drzewa koli
Łącznie rozpoznano ponad 60 gatunków roślin, w których występują śladowe ilości kofeiny. Można ją także otrzymywać metodą syntetyczną – w czystej postaci przyjmuje formę białego proszku lub iglastych kryształów. Jest bezzapachowa i gorzka w smaku.
Kofeina została odkryta w 1819 roku przez niemieckiego chemika Friedricha Ferdinanda Rungego, ale stymulujące właściwości pewnych roślin znane są ludzkości od tysiącleci. Już w epoce kamienia łupanego człowiek zauważył, że żucie liści, kory lub nasion niektórych krzewów niweluje uczucie zmęczenia i pobudza organizm do działania.
Z czasem okazało się, że części tych roślin zanurzone w gorącej wodzie działają jeszcze mocniej, a w IX wieku pojawiły się pierwsze wzmianki o wyjątkowym napoju z ziaren kawowca. Początkowo kawa była znana jedynie w Etiopii, ale w XVII wieku zaczęła się rozpowszechniać w całej Europie. Aktualnie, każdego roku na całym świecie wypija się około 400 miliardów filiżanek tego aromatycznego, pobudzającego napoju.
Jak działa kofeina? Zalety spożywania kofeiny
Co sprawia, że kawa cieszy się tak ogromną popularnością na całym świecie? Nie tylko jej walory smakowe, ale także niezwykłe właściwości, za które odpowiada właśnie kofeina. Wiele osób tuż po wstaniu z łóżka swoje pierwsze kroki kieruje do kuchni, by przygotować filiżankę tego aromatycznego specjału – porcja kofeiny pozwala zwalczyć poranną senność i pobudza nas do bardziej efektywnej pracy. Dzieje się tak dzięki zwiększeniu wydzielania trzech neuroprzekaźników, które regulują pracę mózgu – dopaminy, serotoniny oraz adrenaliny.
Warto jednak wiedzieć, że właściwości pobudzające to nie wszystko! Kofeina wpływa korzystnie na pracę całego organizmu i ma wiele zalet. Oto jej najważniejsze właściwości:
- Wpływa korzystnie na pamięć krótkotrwałą i zdolności poznawcze – dawka kofeiny aktywizuje większą produkcję neuroprzekaźników w mózgu, dzięki czemu przyspiesza przepływ impulsów elektrycznych pomiędzy neuronami. Ten efekt sprawia, że skuteczniej przetwarzamy docierające informacje, a nasza praca staje się bardziej efektywna.
- Poprawia działanie pamięci długotrwałej – co ciekawe, regularne picie kawy poprawia również funkcjonowanie pamięci odpowiedzialnej za przechowywanie wspomnień i obniża ryzyko demencji oraz choroby Alzheimera.
- Przyspiesza procesy metaboliczne – dzięki temu spalanie tłuszczu trwa krócej, co ułatwia zrzucanie nadmiarowych kilogramów osobom na diecie.
- Ma działanie przeciwutleniające – antyoksydanty obecne w kofeinie niszczą wolne rodniki, opóźniając tym samym procesy starzenia organizmu. Ponadto, badania wykazują, że przeciwutleniacze obniżają także ryzyko przedwczesnej śmierci, spowodowanej chorobami serca, nowotworami oraz udarami.
- Wspomaga pracę układu mięśniowego – co przekłada się na większą sprawność organizmu w trakcie wysiłku i pomaga uzyskiwać lepsze wyniki w sporcie. Ponadto, dzięki kofeinie rośnie wytrzymałość mięśni, co zapewnia lepsze efekty treningów siłowych.
- Ma działanie przeciwbólowe – jest składnikiem wielu preparatów stosowanych w celu zmniejszenia odczuwanego bólu i zwalczania oznak przeziębienia. Ponadto, kofeina jest spotykana także w lekach podawanych przy zaburzeniach pracy serca.
Jaka jest dopuszczalna dzienna dawka kofeiny?
Kofeina jest rozprowadzana po całym organizmie przez około 45 minut od spożycia kawy, a jej zwiększone stężenie we krwi utrzymuje się zazwyczaj przez około 4 godziny.
Nieduża dawka tej substancji psychoaktywnej daje wiele korzyści, ale regularne spożywanie coraz większych porcji kawy, by utrzymać jak najdłużej jej wpływ na funkcjonowanie organizmu, może doprowadzić do uzależnienia. Dzienna dawka kofeiny nie powinna przekraczać 400 mg, dlatego warto wiedzieć jak wiele tej substancji znajdziesz w filiżance aromatycznego napoju – szczególnie, gdy ciężko Ci poprzestać na jednej. Wato także pamiętać, że każdy człowiek ma inną wrażliwość na kofeinę, a znacznie ma także ilość kofeiny w kawie przypadająca na jeden kilogram masy ciała.
Sprawdź też: Czy kawa wypłukuje magnez?
Ile kofeiny ma kawa?
Czy picie kawy każdego dnia jest zdrowe dla organizmu? To zależy, jaka jest zawartość kofeiny w kawie. Przeciwnicy alarmują o skutkach ubocznych, które wywołuje ta substancja psychoaktywna, ale jeśli przestrzegasz zaleceń dotyczących jej dziennego spożycia, a Twoja dieta jest zbilansowana, to nie masz powodów do obaw. Pamiętaj o tym, by każdego dnia jeść zdrowe posiłki bogate w składniki potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu i nie przekraczaj zaleceń – najlepiej utrzymywać dzienne spożycie kofeiny na poziomie 100-300 mg. Zbyt duża dzienna dawka kofeiny (przekroczenie 400 mg) prowadzi do występowania skutków ubocznych, a z czasem może przyczynić się do problemów ze zdrowiem.
Skąd więc wiedzieć, ile kofeiny ma kawa? Odpowiedź na to pytanie ciężko ująć w jednym zdaniu – kawa kawie nierówna, a zawartość tej substancji zależy od wielu czynników. Przyjmuje się, że jedna filiżanka tego aromatycznego napoju zawiera średnio od 50 do 150 mg, ale w przypadku niektórych specjałów zawartość kofeiny może być znacznie większa. Zdarzają się porcje kawy, które zawierają nawet 300 mg kofeiny, dotyczy to jednak przede wszystkich napojów parzonych metodą przelewową.
Ile kofeiny ma kawa parzona?
Z roku na rok coraz więcej osób decyduje się na automatyczny ekspres do kawy, ale zalewanie zmielonych ziaren gorącą wodą z czajnika nadal pozostaje najpopularniejszą metodą przygotowywania pobudzającego napoju. Jaką ilość kofeiny zawiera kawa parzona? W filiżance o pojemności 250 ml znajduje się od 70 do 140 mg kofeiny. Zawartość pobudzającej substancji zależy od proporcji wody i kawy. Można przyjąć, że średnio w jednej filiżance znajduje się 96 mg kofeiny.
Ile kofeiny ma kawa rozpuszczalna?
Wiele osób sięga także po kawę w formie instant – szczególnie wtedy, gdy w porannym pośpiechu większe znaczenie ma efekt pobudzenia, niż walory smakowe. W porównaniu do tradycyjnej kawy ziarnistej, kawa rozpuszczalna ma znacznie mniejszą zawartość kofeiny. Część tej pobudzającej substancji zostaje utracona w trakcie procesu produkcji, gdy ziarna są rozkruszane i płukane gorącą wodą pod wysokim ciśnieniem. Jedna filiżanka dostarczy Ci od 50 do 80 mg kofeiny.
Jednak pomimo niższej zawartości kofeiny, kawy rozpuszczalne wcale nie są zdrowe – w ich składach często można znaleźć polepszacze smaku i aromatu, zagęszczacze oraz stabilizatory! Ponadto, producenci często stosują ziarna niskiej jakości, by jak najbardziej obniżyć koszty produkcji.
Zawartość kofeiny w Espresso
Espresso to intensywny specjał, uzyskiwany wskutek przepuszczenia niewielkiej porcji gorącej wody przez drobno zmielone ziarna pod wysokim ciśnieniem. Z jego przygotowaniem najlepiej radzą sobie ekspresy ciśnieniowe wysokiej jakości, wyposażone w zaawansowane technologie ekstrakcji. Ten specjał jest podawany w niewielkich filiżankach o objętości 25-35 ml. Ilość kofeiny w tak niewielkiej porcji jest jednak wysoka – wynosi 40-65 mg. W podwójnym Espresso znajduje się natomiast około 130 mg kofeiny.
Ilość kofeiny w Cappuccino
Nie każdy lubi intensywne Espresso – wiele osób preferuje kawy z dodatkiem mleka, a najpopularniejszą z nich jest Cappuccino. Prawdopodobnie myślisz, że zawartość kofeiny w tym specjale jest niższa, niż w kawach bezmlecznych? Nie! Kawy mleczne powstają na bazie Espresso, a dodatek mleka nie wpływa na ilość kofeiny w kawie – w filiżance znajdziesz więc 40-65 mg kofeiny. Podobną ilość kofeiny znajdziesz w innych specjałach na bazie Espresso:
- Latte Macchiato
- Espresso Macchiato
- Flat White
- Americano
Każdy z tych specjałów zawiera dokładnie tyle samo mg kofeiny co porcja Espresso.
Ile kofeiny ma kawa bezkofeinowa?
Kawa bezkofeinowa jest produkowana z ziaren kawowca, które poddano procesowi dekofeinizacji przy zastosowaniu odpowiednich środków. Jednak jej nazwa jest nieco myląca – pomimo obróbki ziaren pozostaje w nich śladowa ilość kofeiny. W filiżance o standardowej pojemności może się znajdować od 1 do 7 mg kofeiny.
Sprawdź też: Czy kawa bezkofeinowa to wciąż kawa?
Od czego zależy zawartość kofeiny w kawie?
Dlaczego w jednej filiżance Espresso znajduje się 50 mg kofeiny, natomiast w innej wartość tej substancji wzrasta do 65 mg, pomimo że objętość filiżanki pozostaje taka sama? Od czego zależy ilość kofeiny w kawie? Ma na to wpływ kilka czynników:
- Sposób parzenia – Espresso przygotowane metodą ciśnieniową zawiera znacznie mniej kofeiny, niż czarna kawa parzona metodą przelewową.
- Gatunek ziaren – kawy ziarniste powstają z dwóch gatunków ziaren: Arabiki oraz Robusty. Pierwsza z nich jest łagodniejszą odmianą i posiada niemal dwa razy mniej kofeiny.
- Stopień wypalenia ziaren kawy – kupując kawę, zwracaj uwagę na stopień wypalenia ziaren. Ciemniejsze ziarna mają mniej mg kofeiny, ponieważ tracą część tej substancji wskutek dłuższego procesu wypalania.
- Pojemność filiżanki – jeśli przygotujesz napój w filiżance o pojemności 300 ml, to dostarczysz do organizmu więcej mg kofeiny, niż pijąc go z filiżanki o pojemności 200 ml.
Poniżej prezentujemy tabelę, która przedstawia różną zawartość kofeiny w kawie – uwzględniliśmy wszystkie najpopularniejsze specjały. Pamiętaj jednak, że ilość tej substancji zależy od różnych czynników – nasze opracowanie ma charakter orientacyjny.
Jakie są objawy przedawkowania kofeiny?
Wiesz już, że zawartość kofeiny w kawie jest różna, w zależności od sposobu parzenia, pojemności filiżanki kawy, gatunku ziaren, czy zastosowanych proporcji kawy. Z tego względu nie zawsze łatwo jest ustalić jaka jest moc napoju, a to może doprowadzić do przedawkowania. Po czym można poznać, że organizm dostał zbyt dużą dawkę kofeiny? Oto najczęstsze objawy:
- Nieregularna praca serca – kołatanie, przyspieszony oddech, podwyższone tętno oraz uczucie ucisku w klatce piersiowej.
- Silne pobudzenie – pojawia się nadpobudliwość, impulsywność, nadwrażliwość na bodźce, kłopoty z koncentracją, a nawet agresja. Często rośnie także poziom stresu i występuje niepokój.
- Bezsenność – część kofeiny może pozostać w organizmie przez kilka godzin, a to prowadzi do zaburzeń cyklu snu.
- Problemy trawienne – wskutek działania kofeiny kwasy żołądkowe trafiają do wyższych odcinków przewodu pokarmowego, a to prowadzi do zgagi. Mogą się także pojawić bóle żołądkowe.
Polecane kawy speciality z ziaren Arabiki
Arabika jest uważana za szlachetniejszą odmianę ziaren, a kawy speciality wyprodukowane na ich bazie zawierają mniej kofeiny. Ponadto, mieszanki ze starannie wyselekcjonowanej Arabiki zachwycają wyjątkowym smakiem i aromatem – każdy smakosz kawy je doceni! Brzmi zachęcająco? Sprawdź nasze propozycje łagodnych kaw składających się w 100% z ziaren Arabiki z najlepszych plantacji.
COFFEED kawa ziarnista Specialty Brazylia Monte Carmelo Espresso
Kawa ziarnista polskiej marki COFFEED powstała z ziaren Arabiki dorastających na rozległych, słonecznych terenach brazylijskich plantacji Monte Carmelo i Chapadao de Ferro. Optymalne warunki atmosferyczne sprawiają, że ziarna osiągają duże rozmiary i cechują się subtelnym, słodko-gorzkim smakiem. Delektując się kawą przygotowaną na bazie tej mieszanki, wyczujesz nuty czekolady deserowej, słodkiego toffi oraz suszonych owoców.
Coffee Plant kawa ziarnista Acidity (is not a) crime 250 g
Kawa speciality wyprodukowana z odmiany ziaren Red Bourbon, pozyskanych od lokalnych rolników z Rwandy. Ziarna poddano obróbce mytej – najpierw fermentowały w specjalnych tankach, a następnie były osuszane przez 30 dni, w celu uzyskania odpowiedniej wilgotności. Zaparzona kawa intensywnie pachnie cytrusami i brzoskwinią, a w jej smaku można wyczuć delikatną miodową słodycz oraz orzeźwiającą kwasowość. Dedykowana do specjałów bezmlecznych.
Kawa ziarnista Malabar Monsooned 250 g Jura
Szwajcarska marka Jura jest znana przede wszystkim z produkcji funkcjonalnych ekspresów do kawy, ale w swojej ofercie ma również kawy wysokiej jakości. Kawa Malabar Monsooned pochodzi z indyjskich ziaren Arabiki, które po zbiorach wystawiono na działanie deszczów i wiatrów monsunowych, co zaowocowało uzyskaniem niepowtarzalnego smaku. To niezwykle aromatyczna kawa, która nie zawiera kwasów i jest delikatna dla układu trawiennego.
Doskonałą kawę przygotujesz w szwajcarskich modelach ekspresów Jura. Poznaj model Jura ENA4.
