Różne rodzaje kawy dostępne na rynku pozwalają wybrać mieszankę najlepiej dopasowaną do naszych preferencji smakowych. Miłośnicy małej czarnej często zadają sobie pytanie, jaka kawa będzie lepsza: Arabica czy Robusta? Przedstawiamy najważniejsze różnice!
Arabica czy Robusta – którą wybrać?
Kawa należy do rodziny roślin okrytonasiennych – marzanowatych. W tej rodzinie znajdziesz ponad pięćset rodzajów (grupa biologiczna, na którą podzielona jest rodzina) i około sześciu tysięcy gatunków. Jednym z nich jest uwielbiane przez nas ziarno, czyli kawa. Chociaż botanicy uważają wszystkie rośliny nasienne z rodziny Rubiaceae za kawowce, kawy, które pijemy, należą głównie do dwóch gatunków – Arabici i Canephora, znanej również jako Robusta. W tym miejscu warto na chwilę się zatrzymać i poznać najważniejsze różnice między tymi dwiema odmianami?
Robusta vs Arabica
Ziarna kawy zostały podzielone na dwa główne typy – Arabica i Robusta. Główna różnica, oprócz tego, że są to różne gatunki z tej samej rodziny roślin, sprowadza się do smaku i właściwości ziaren. Należy pamiętać, że nawet jeden rodzaj ziaren lub odmiana mogą różnić się jakością i smakiem. Często nieprzewidywalne warunki wzrostu i metody przetwarzania wytwarzają różne profile smakowe, jakie wyczuwamy w filiżance kawy. To samo pojedyncze ziarno kawy może wykazywać zupełnie odrębny zestaw cech, w zależności od tego, w jakim kraju i na jakiej wysokości jest hodowane.
Doskonałym tego przykładem jest kawa o nazwie Kona. Chociaż same ziarna to odmiana Arabici, są one uprawiane tylko w Kona, dzielnicy Big Island na Hawajach. Specyficzne warunki środowiskowe Kona sprawiają, że ziarna mają wyjątkowe właściwości, które nie są wyczuwalne podczas uprawy w innym miejscu. To samo dotyczy ziaren Arabici i Robusty. Ze względu na warunki uprawy i terroir może występować duża różnica w smaku i jakości.
Sprawdź także: Ile kofeiny ma kawa?
Kawa ziarnista Arabica
Pomimo tego, że zawierają mniej kofeiny niż Robusta, ziarna Arabici są często uważane za lepsze w smaku. Arabica ma łagodniejszy, słodszy smak, z nutami smakowymi czekolady i cukru. Ziarna często mają również nuty owoców lub jagód. Z drugiej strony Robusta ma mocniejszy, ostrzejszy i bardziej gorzki smak, z ziarnistymi lub palonymi akcentami.
Według Międzynarodowej Organizacji Kawy, ponad 60% światowej produkcji kawy pochodzi od hodowców Arabici. To rodzaj ziarna, który zapoczątkował całą historię kawy w Etiopii i nadal najlepiej rośnie na wyższych wysokościach. Krzew Arabici dorasta do 5 m wysokości, ale zwykle przycina się go do około 2 m, aby pozyskać z niego większą ilość ziaren. Arabika posiada dwa zestawy chromosomów, dzięki czemu jest zdolna do samozapylenia.
Kawa Arabica i jej odmiany
Wyróżniamy 2 najpopularniejsze odmiany Arabici: Bourbon i Typica. Spośród tych dwóch najpopularniejszych odmian Arabici, Typica była pierwszą odkrytą odmianą. Dlatego uważana jest za oryginalną kawę Nowego Świata. Jest to również odmiana niskopienna, ceniona za doskonałą jakość smaku i wyrazistość. Z drugiej strony odmiany Arabici Bourbon są często cenione za złożone, zrównoważone aromaty. Z ziaren tych powstało wiele wysokiej jakości mutacji i podtypów. Kilka naturalnych mutacji Arabici jest znanych jako Caturra, San Ramon i Pacas.
Istnieje również wiele odmian Bourbon, które zostały rozmnożone w celu dostosowania do regionalnego klimatu, środowiska i wysokości. Jedną z nich są cenione odmiany Blue Mountain, które kwitną tylko na dużych wysokościach. Inne przykłady to Mundo Novo i Yellow Bourbon.
Sprawdź także: Kawa po szwedzku – czy kawa z jajkiem naprawdę może być smaczna?
Kawa Robusta (Canephora)
Najpopularniejszą odmianą Coffea Canephora jest Robusta, młodsza siostra Arabici. Pomimo tego, że smak jest uważany za mniej wyrafinowany, Robusta jest powszechnie stosowana w mieszankach Espresso, ponieważ wiadomo, że wytwarza lepszą cremę (kremową warstwę znajdującą się na górze Espresso) niż Arabica. Jest twardsza, bardziej odporna na choroby i szkodniki, daje także lepsze plony. Zawiera również więcej kofeiny! Smak i zapach jest znacznie gorszy niż ten Arabici, dlatego Robustę używa się głównie jako dodatek wzmacniający kawy łagodniejsze.
Robusta została po raz pierwszy odkryta 1860 r. w Ugandzie, obok Jeziora Wiktorii. Na początku XX w. ten gatunek odnaleziono także w Kongu. W naturalnym środowisku rośnie na równikuw gorącym i wilgotnym klimacie. Czystą Arabicę pije się chętnie we Francji i Włoszech. Uprawy Robusty znajdziemy głównie w Afryce Zachodniej i Środkowej oraz południowo-wschodniej Azji, a w niewielkim zakresie również w Brazylii. Krzewa Robusty owocują wcześniej niż Arabici (2-3 lata po posadzeniu), a owoce dojrzewają w ciągu 9-11 miesięcy.
Sprawdź także: Zielona kawa – jak pić?
Uważa się, że zwiększona zawartość kofeiny w Robuście, wraz z jej kwasami chlorogenowymi (naturalnie występującymi przeciwutleniaczami) jest wynikiem mechanizmu samoobrony rośliny w zwalczaniu szkodników i chorób. Kwasy chlorogenowe, obecne na niskim poziomie, są uważane za ważną część profilu smakowego kawy. Jednak Robusta zawiera wyższe poziomy tych kwasów, a wytwarzane przez nie produkty utleniania mogą czasami wprowadzać niepożądane smaki, potencjalnie obniżając jakość kawy.
Robusta czy Arabica? Wzrost krzewów
Istnieje wiele podtypów ziaren Robusta, z których każdy posiada unikalny zestaw cech. To samo dotyczy ziaren Arabici. Odmiany Robusty wykazują niekiedy większą odporność na choroby i zwiększoną zdolność produkcyjną w porównaniu do Arabici. Dobrze rosnąca na niższych wysokościach Robusta rozwija się na obszarach, na których Arabica byłaby niszczona przez grzyby oraz inne choroby i szkodniki.
Robusta jest grubszą rośliną, około dwa razy większą od Arabici i dobrze rośnie przy wyższej wilgotności. Po kwitnieniu jej owoce dojrzewają prawie rok. Robusta jest samosterylna, dlatego konieczne jest zapylanie krzyżowe przez wiatr, pszczoły i inne owady, aby roślina mogła się rozmnażać.
Arabica a Robusta: 10 najważniejszych różnic
Poniżej przedstawiamy listę 10 najważniejszych różnic między Arabicą a Robustą.
- Smak – w smaku Robusty często wyczuwa się nuty określane jako spalone lub gumowate. Jednym z powodów, dla których Robusta nie jest tak delikatna w smaku jak Arabica, jest to, że zawiera więcej kofeiny w porównaniu do Arabici. Kofeina ma gorzki smak, co czyni ją mniej łagodnym napojem. W rzeczywistości ziarno Robusty zawiera 2,7% kofeiny, prawie dwukrotnie więcej niż Arabici (1,5%).
- Zawartość lipidów i cukru – Arabica zawiera prawie 60% więcej lipidów i prawie dwa razy więcej cukru niż Robusta. Ten czynnik prawdopodobnie ma też duży wpływ na to, dlaczego wybieramy smak Arabici.
- Cena – Robusta jest tańsza od Arabici.
- Łatwość uprawy – Robusta jest łatwiejsza w pielęgnacji, gwarantuje większe plony i jest mniej wrażliwa szkodniki i różnice temperatur. Większa zawartość kofeiny stanowi ochronę nasion kawy, ponieważ jej ilość w Robuście jest toksyczna dla owadów. Wszystkie te czynniki pomagają zwiększyć podaż i obniżyć koszty produkcji rolników. Ze względu na bardziej atrakcyjną cenę, wiele palarni dodawało kiedyś Robustę do swoich mieszanek, próbując obniżyć koszty i zwiększyć zyski.
- Lepsza crema – Robusta jest nadal szeroko stosowana w mieszankach do Espresso – szczególnie do mieszanek w stylu włoskim. Mówi się, że pomaga ulepszyć Cremę. Jednak często ze szkodą dla smaku, który w dobrej kawie powinien być priorytetem. Nie zawsze jednak Robusta jest gorsza w smaku niż Arabica. Robusty z najwyższej półki zwykle smakują tak samo lub lepiej niż Arabica z półki niższej. Zazwyczaj jednak Robusta jest używana jako wypełniacz lub reduktor kosztów.
- Kształt – ziarna Robusty są bardziej okrągłe, a Arabici bardziej owalne.
- Wysokość rośliny – Arabica zwykle rośnie na wysokość między 2,5–4,5 metra w porównaniu do 4,5–6 metrów wysokości Robusty.
- Zawartość kwasu chlorogenowego (CGA) – jest ważnym przeciwutleniaczem i środkiem odstraszającym owady. Robusta ma 7-10% CGA, a Arabica 5,5-8% CGA.
- Uprawa – Około 75% światowej produkcji kawy to Arabica, a około 25% to Robusta. Brazylia jest najważniejszym producentem Arabici, a Wietnam produkuje najwięcej Robusty.
- Kwasowość – Robusta ma mniejszą kwasowość niż Arabica.
Jaką kawę wybrać?
Na rynku dostępny jest ogromny wybór kaw zarówno Arabici, jak i Robusty. Warto pamiętać, aby dla lepszych walorów smakowych sięgać po kawę speciality, czyli jakości premium. Możemy ją przygotować w ekspresie do kawy, kawiarce czy Aeropressie.
The White Bear kawa ziarnista KOLUMBIA EXCELSO 250 g
Kolumbijska kawa to bardzo częsty wybór wśród osób ceniących wysoką jakość i ciekawy smak. Ta stuprocentowa Arabica przygotowana została metodą washed, czyli metodą na mokro, dzięki czemu ma jeszcze delikatniejszy smak i aromat. Górskie plantacje znajdują się na dużych wysokościach 1200 – 2000 m n.p.m to gwarancja ziaren o wyjątkowym profilu sensorycznym. Dojrzewające w wyjątkowych warunkach klimatycznych owoce zapewniają to wszystko, z czego słynie kawa kolumbijska.
COFFEED kawa ziarnista A&R CLASSIC BLEND 1 kg
Polska marka COFFEED oferuje doskonałą mieszankę ziaren brazylijskiej Arabiki (70%) oraz ugandyjskiej Robusty (30%). A&R CLASSIC BLEND zachwyci Cię idealnym zestawieniem średnio palonych ziaren, z których uzyskasz doskonałej jakości esencję kawy o silnie czekoladowym posmaku. W swojej filiżance wyczujesz aromaty orzechów laskowych oraz nuty cytrusów i odkryjesz głębię ich smaku. Wysoka zawartośc kofeiny w ziarnach Robusty doda Ci energii na cały poranek. Kawa doskonale sprawdzi się jako Espresso.
JAVA Coffee Roasters kawa ziarnista Brazylia Fazenda Moinho 250 g
Brazylia Moinho to kawa o średnim stopniu wypalenia i smaku, w którym można wyczuć migdały, pomarańczę oraz czekoladę. Jest doskonale zbalansowana. Jako Arabika wyróżnia się łagodnym smakiem, słodkimi nutami i mniejszą zawartością kofeiny. Doskonale sprawdzi się jako Espresso, ale również bardzo dobrze współgra z mlekiem lub napojem roślinnym.
Kawa ziarnista World of Coffee 250 g Jura
To wysokiej jakości kawa ziarnista producenta Jura, która charakteryzuje się średnim stopniem wypalania, odbywającym się za pomocą tradycyjnych metod. Posiada także wyjątkowo bogaty smak i aromat ze słodkimi nutami owocowymi. Świetnie sprawdzi się do przyrządzenia wielu specjałów, takich jak Flat White, Cold Brew, czy Espresso.
