Oddychając, każdej minuty wprowadzamy do płuc ok. 7,5 litra powietrza. Niestety, poza życiodajnym tlenem, do organizmu trafiają też niechciane związki chemiczne, które wymieszane w powietrzu tworzą zjawisko atmosferyczne nazywane smogiem. Jaki jest ich wpływ na zdrowie człowieka?
Smog a zdrowie
Polska jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych krajów Unii Europejskiej. Problem smogu występuje tu przede wszystkim w sezonie grzewczym (wrzesień – kwiecień) i jest spowodowany nieefektywnym spalaniem paliw w domowych piecach - używanie starych kotłów na węgiel o niskiej sprawności i palenie słabej jakości węglem lub odpadami. Emitowane w ten sposób spaliny tworzą tzw. niską emisję, czyli najbardziej niebezpieczne dla zdrowia człowieka zanieczyszczenia, które gromadzą się na niskich wysokościach - do 40 metrów.
Smog to mieszanina zanieczyszczeń. Jego dokładny skład różni się w zależności od miejsca emisji. Najczęściej w jego skład wchodzi:
- Pył zawieszony PM10 i PM2,5 - posiada silne działanie rakotwórcze. Może składać się z wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), metali ciężkich (m.in. arsen, kadm, nikiel, ołów), furanów siarki i azbestu. Mała średnica cząstek (PM10 – 10 μm, PM2,5 – 2,5 μm), pozwala mu z łatwością przenikać do krwi bezpośrednio z płuc.
- Dwutlenek azotu - powoduje uszkodzenia płuc, zmniejsza zdolność krwi do przenoszenia tlenu, a także przyczynia się do powstawania chorób nowotworowych.
- Dwutlenek siarki - uszkadza nabłonek dróg oddechowych (nos, gardło, płuca), powoduje ich zwężenie.
- Tlenek węgla - łączy się z hemoglobiną, blokując funkcję przenoszenia tlenu. Jest przyczyną chorób mięśnia sercowego - zawałów, zaburzeń rytmu serca, a także spadku odporności na zakażenia.
Wpływ na organizm ma zarówno chwilowa ekspozycja na smog, jak i tak wieloletnia. Już po chwili przebywania w zanieczyszczonym miejscu mogą nasilić się objawy astmy i reakcji alergicznych. Po długotrwałym przebywaniu w takich warunkach, znacznie zwiększa się ryzyko chorób układu oddechowego, krwionośnego i nerwowego.
Wpływ smogu ciążę i dzieci
Wieloletnie badania dowodzą, że nadmierna ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza ma bezpośredni wpływ na rozwój płodu. Wśród najczęstszych powikłań u dzieci, które w okresie prenatalnym były narażone na smog, wskazuje się:
- mniejszą masę urodzeniową i mniejszy obwód głowy,
- częstsze objawy alergii i astmy,
- mniejszą objętość wydechową płuc,
- powtarzające się infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych,
- zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń autystycznych.
Zanieczyszczenia mają bezpośredni wpływ na rozwój dziecka w pierwszych miesiącach życia, kiedy powstają najważniejsze połączenia nerwowe.
Ekspozycja na smog może hamować wzrost, wpływać na rozwój inteligencji, pamięci, a także być przyczyną stanów lękowych, depresji i zespołu nadpobudliwości psychoruchowej.
Wpływ smogu na układ oddechowy
Długotrwałe oddychanie zanieczyszczonym powietrzem może prowadzić m.in. do zaostrzenia ataków astmy, reakcji alergicznych, powstawania nowotworów płuc i zaostrzenia objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Na takie problemy najbardziej narażone są osoby, które cierpią już na dolegliwości związane z układem oddechowym. U osób zdrowych zanieczyszczenia nasilają objawy przeziębienia, a ciągłe podrażnienie dróg oddechowych znacznie obniża odporność organizmu na bakterie i wirusy.
Wpływ smogu na układ krążenia
Badania potwierdzają, że smog uszkadza układ krążenia zarówno u osób starszych z chorobami współistniejącymi, jak i ludzi młodych i zdrowych.
Zanieczyszczenia powietrza wchodzące w skład smogu trafiają do płuc, a następnie przenikają do krwi, wpływając na układ krwionośny (przede wszystkim pył zawieszony PM2,5, PM10 i tlenek węgla).
Ich obecność wywołuje stan zapalny, co prowadzi do rozwoju nadciśnienia tętniczego, miażdżycy naczyń, choroby wieńcowej i skutkuje zawałami serca, udarami mózgu, a nawet niewydolnością serca.
Wpływ smogu na układ nerwowy
Negatywny wpływ smogu na układ nerwowy zaczyna się już w okresie rozwoju płodu i pierwszych miesiącach życia dziecka. Zmiany, które wtedy zanieczyszczenia wywołały w rozwijającym się układzie nerwowym, mogą być zauważalne dopiero w późniejszych latach lub przez całe życie.
Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem wpływa też na osoby dorosłe. Może być przyczyną problemów z pamięcią i koncentracją, a także pojawiającego się uczucia niepokoju i stanów depresyjnych. Smog przyspiesza starzenie się układu nerwowego.
Osoby starsze, po wieloletnim narażeniu na zanieczyszczenie powietrza, posiadają osłabiony układ nerwowy, w którym mogą rozwijać się stany zapalne i zmiany o charakterze degeneracyjnym, m.in. choroba Alzheimera.
Jak skutecznie walczyć ze smogiem?
Smog jest problemem globalnym. Zwalczenie tego zagrożenia jest możliwe, ale z pewnością potrwa wiele lat. Wymaga szeregu zmian m.in. w polityce energetycznej, systemie edukacji, technologii i finansach. Z całą pewnością warto angażować się w akcje, które przyczynią się do wyeliminowania tego problemu w przyszłości, jednak o swoje zdrowie trzeba zadbać teraz.
Najskuteczniejszą metodą ochrony przed smogiem jest zakup oczyszczacza powietrza. Urządzenie pozwala skutecznie oczyścić powietrze we wnętrzach, w których i tak spędzamy większość życia (praca, dom).
Modele wyposażone w zaawansowany filtr HEPA pozwalają na usunięcie z powietrza nawet 99,995% szkodliwych pyłów PM2,5, PM10 i innych związków chemicznych wchodzących w skład smogu.
Przeczytaj na naszym blogu: Oczyszczacz powietrza na smog - jaki wybrać?
Przed zakupem warto zastanowić się w jakim miejscu ustawimy oczyszczacz powietrza (małe mieszkanie, dom, a może biuro?) i jakie połączenie filtrów będzie najbardziej skuteczne.
W razie pytań, zachęcamy do kontaktu. Nasi eksperci chętnie doradzą wybór najbardziej odpowiedniego urządzenia. Możesz do nas zadzwonić albo napisać. Wszystkie dane znajdziesz m.in. w zakładce Kontakt.
