Zarówna aromatyczna kawa, jak i energetyki w puszkach dostępne w każdym sklepie, to napoje o właściwościach pobudzających, które niwelują oznaki zmęczenia. Co będzie lepszym wyborem dla naszego zdrowia? Który napój zawiera więcej kofeiny i ile wynosi jej dopuszczalne dzienne spożycie? Jakie skutki uboczne mogą wystąpić, gdy dojdzie do przedawkowania? Tego wszystkiego dowiesz się z naszego artykułu!
Co to jest kofeina?
Kofeina jest jedną z najpowszechniejszych substancji psychoaktywnych, a efektem jej działania jest pobudzenie układu nerwowego. Niemal każdy chociaż raz w życiu sięgnął po napój z zawierający ten składnik, by zniwelować oznaki senności lub osiągnąć wyższy poziom koncentracji. Roczne spożycie kofeiny wynosi aż 120 000 ton, a więc na każdego mieszkańca Ziemi przypada średnio jedna filiżanka kawy dziennie!
Najważniejszym źródłem kofeiny są ziarna kawowca, które są wykorzystywane do produkcji kawy, jednak występuje ona również w wielu innych roślinach. Okazuje się, że ta psychoaktywna substancja działa paraliżująco na owady, dzięki czemu daje naturalną ochronę przed ich szkodliwym działaniem. Kofeina występuje w ponad 60 gatunkach roślin, między innymi w:
- nasionach guarany
- liściach krzewu paragwajskiego
- liściach krzewu herbacianego
- ziarnach drzewa koli
Ponadto, może być otrzymywana również metodą syntetyczną – przyjmuje wtedy formę białego proszku lub iglastych kryształów. Producenci energetyków stosują właśnie tę postać kofeiny.
Zobacz też: Ile kofeiny ma kawa?
Jak działają energetyki?
Kawa jest znana od wielu stuleci, natomiast pierwsze energetyki pojawiły się dopiero kilka lat po II Wojnie Światowej, w 1949 roku. Popularność na skalę światową zaczęły jednak zdobywać dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych, gdy na rynku pojawiły się napoje marki Red Bull. Spożywanie napojów energetyzujących ma na celu przede wszystkim poprawić koncentrację i uwagę, a także zwiększyć wydolność organizmu i zniwelować oznaki zmęczenia. Produkty tego typu są kierowane przede wszystkim do uczniów, studentów oraz osób pracujących nocą.
W składzie energetyków oprócz kofeiny, zazwyczaj znajdziemy następujące składniki:
- Guaranę – spośród wszystkich poznanych do tej pory roślin, Paulinia Guarana wyróżnia się największą zdolnością do syntezy kofeiny. Ekstrakt pozyskiwany z tej rośliny zawiera aż 4 razy więcej kofeiny, niż ziarna kawowca. Ponadto jej działanie zapewnia znacznie bardziej długotrwały efekt – utrzymuje się nawet do 6 godzin po spożyciu.
- Taurynę – poprawia funkcje poznawcze, zwiększa efektywność wykorzystania mięśni i ma działanie antyoksydacyjne. Nie powinny jej spożywać kobiety w ciąży oraz osoby przewlekle chore, przyjmujące każdego dnia leki.
- Żeń-szeń – wpływa korzystnie na funkcje kognitywne oraz samopoczucie, ale zbyt duże dawki mogą prowadzić do nadciśnienia, nerwowości oraz bezsenności. Zalecane dzienne spożycie to 200-600 mg ekstraktu, a wiele preparatów zawiera większe dawki niż rekomendowane. Ponadto, niektóre leki (m.in. przeciwdepresyjne i benzodiazepinowe), wchodzą w groźne dla zdrowia interakcje z żeń-szeniem.
- Inozyntol – poprawia samopoczucie i obniża ciśnienie tętnicze, będące efektem stresu.
- Syntetyczne witaminy z grupy B
Statystyki na temat spożycia napojów energetyzujących wskazują na to, że niemal 50% konsumentów to dzieci, nastolatkowie oraz młodzi dorośli do 25 roku życia. Jest to niepokojące, ponieważ u osób o niskiej masie ciała szybciej mogą się pojawić oznaki przedawkowania i negatywne skutki uboczne.
Co ma więcej kofeiny – kawa czy energetyk?
Kofeina ma wiele korzystnych właściwości, dlatego nic dziwnego, że tak wiele osób sięga po napoje z jej zawartością. Jednak jak każda substancja, w nadmiarze szkodzi. Dzienne spożycie nie powinno przekraczać 400 mg, a najbardziej optymalne będzie utrzymywanie dziennej dawki na poziomie 100-300 mg.
Ile kofeiny ma kawa?
Co ma więcej kofeiny – kawa czy energetyk? Odpowiedzi na to pytanie nie da się ująć w jednym zdaniu, ponieważ zawartość tej substancji w filiżance kawy może być bardzo różna. Zazwyczaj mieści się w przedziale od 50 do 150 mg, jednak niektóre specjały zawierają nawet 300 mg kofeiny! Specjały takie jak Espresso, Cappuccino lub Latte zawierają od 40 do 65 mg kofeiny, filiżanka klasycznej kawy parzonej od 70 do 140 mg, natomiast najbardziej pobudzające są kawy z ekspresu przelewowego – 125 ml napoju może zawierać aż 135 mg!
Decydując się na kawę, zwróć uwagę na:
- Sposób parzenia – specjały z ciśnieniowego ekspresu do kawy są bezpieczniejsze, ponieważ zawierają mniej kofeiny, niż kawy parzone metodą przelewową.
- Gatunek ziaren – łagodniejszą odmianą jest Arabika, która zawiera niemal dwa razy mniej kofeiny, niż Robusta
- Stopień wypalania ziaren – w ziarnach ciemno palonych jest mniej kofeiny, ponieważ dłuższy proces wypalania prowadzi do częściowej utraty tej substancji.
Oczywiście pamiętaj również o tym, że znaczenie ma ilość ziaren zastosowana do parzenia oraz objętość napoju. Spożywając dwie filiżanki Cappuccino dziennie nie masz powodów do obaw, jednak jeśli pijesz kawę z ekspresu przelewowego, ograniczaj jej ilość!
Zobacz też: Czy kawa bezkofeinowa to wciąż kawa?
Ile kofeiny ma energetyk?
Napoje energetyzujące dostępne na półkach sklepowych zawierają średnio 32 mg kofeiny w 100 ml, a to oznacza, że w puszcze o pojemności 250 ml znajdziesz około 80 mg tej substancji. To oznacza, że filiżanka Cappuccino dostarcza mniej kofeiny niż energetyk, ale w kawie przelewowej jest jej znacznie więcej.
Jednak większość energetyków zawiera również inne substancje pobudzające, m.in. guaranę. Jest to niebezpieczne z tego względu, że producenci zazwyczaj nie zamieszczają informacji ile kofeiny dostarcza guarana w składzie napoju, a jej 1 gram to aż 40 mg kofeiny! Ponadto, guarana zawiera teobrominę oraz teofilinę, które również mają właściwości pobudzające.
Skutki przedawkowania kofeiny
Jeśli pijesz kilka kaw dziennie, a do tego sięgasz po inne produkty, które ją zawierają (m.in. niektóre napoje gazowane, herbata oraz czekolada), to możesz nieświadomie doprowadzić do przedawkowania. Pierwsze sygnały świadczące o nadmiarze kofeiny w organizmie to:
- Nadpobudliwość
- Zaburzenia nastroju
- Silny lęk
- Drżenie ciała
- Bezsenność
- Pogorszenie koncentracji
- Niemiarowość rytmu serca
- Problemy żołądkowe
Gdy zauważysz te objawy, nie sięgaj po kolejną filiżankę kawy lub energetyka, ponieważ może to prowadzić do jeszcze poważniejszych konsekwencji m.in. drgawek i porażenia ośrodka oddechowego!
Kawa czy energetyk – co zdrowsze?
Głównym argumentem przeciwników kawy jest twierdzenie, że wypłukuje ona magnez. Jednak to stwierdzenie ma zaledwie ziarno prawdy, a osoby spożywające aromatyczny napój z umiarem nie mają powodów do obaw. Spożywając kawę z umiarem tracimy zaledwie 4 mg magnezu na dobę, ale ten bilans łatwo wyrównać, ponieważ w filiżance o pojemności 7 mg znajduje się aż 200 ml. Ponadto, w kawie obecne są przeciwutleniacze polifenolowe, które obniżają ryzyko występowania wielu chorób (m.in. cukrzycy typu II oraz chorób układu krążenia).
Zobacz też: Czy kawa wypłukuje magnez?
Energetyki – zagrożenia dla zdrowia
Energetyki zawierają kofeinę syntetyczną, która ma nieco inne właściwości, niż naturalna kofeina obecna w ziarnach kawy. Organizm wchłania ją niemal natychmiast, co prowadzi do skoków ciśnienia, a jej regularne spożywanie może doprowadzić do problemów kardiologicznych! Działanie kofeiny pobieranej z kawy jest znacznie wolniejsze, dzięki czemu nie wywołuje tak negatywnych skutków. Ponadto, producenci dbają o to, by energetyki były dla nas jak najsmaczniejsze, dosładzając napoje syropem glukozowo-fruktozowym, który prowadzi do odkładania się tkanki tłuszczowej. Co więcej, nagłe skoki poziomu cukru we krwi prowadzą do zaburzeń pracy trzustki i z czasem mogą skutkować rozwojem cukrzycy! Niestety, to nie koniec zagrożeń dla zdrowia, lista jest znacznie dłuższa:
- Zawierają dużo węglowodanów, co może prowadzić do erozji szkliwa nazębnego, rozwoju insulinooporności i otyłości.
- Ich skład jest pełen sztucznych dodatków, które mogą przyczyniać się do rozwoju chorób układu pokarmowego, m.in. wrzodów żołądka.
- Dają jedynie krótkotrwały efekt pobudzenia, a po jego ustąpieniu może pojawić się nagłe osłabienie, senność i apatia.
- Pogarszają jakość snu i prowadzą do przewlekłego przemęczenia, w szczególności u dzieci i młodzieży.
Odpowiedź na pytanie „energetyk czy kawa?” wydaje się więc dosyć oczywista. Kawa ziarnista o prostym składzie będzie znacznie bezpieczniejszym i zdrowszym wyborem!
Polecane kawy ziarniste
Kawy z ziaren Arabiki zawierają nawet o dwa razy mniej kofeiny, niż te z ziaren Robusty, dlatego będą bezpieczniejszym wyborem. Przygotowaliśmy dla Ciebie propozycje produktów z segmentu speciality, które powstają wyłącznie z ziaren najwyższej jakości i oferują bogactwo smaków bez dodatku szkodliwych dla organizmu polepszaczy w składzie!
The White Bear kawa ziarnista KOLUMBIA MEDELLIN
Doskonale zbalansowana kawa ze stuprocentowej Arabiki, idealna do spożywania o każdej porze dnia. Ziarna pozyskane do tej mieszanki były uprawiane na żyznych glebach wulkanicznych w kolumbijskim mieście Medellin. Delektując się zawartością filiżanki, wyczujesz nuty kakao, wanilii oraz pomarańczy.
COFFEED kawa ziarnista Specialty Brazylia Monte Carmelo Espresso
Ziarna Arabiki brazylijskiego pochodzenia, które dzięki średniemu stopniowi wypalenia zyskały świetnie zbalansowany, słodko-gorzki smak. Po zaparzeniu kawy, wyczujesz aromaty czekolady deserowej, słodkiego toffi oraz suszonych owoców.
LaCava San Lorenzo kawa ziarnista
Kawa o niskiej zawartości kofeiny, która idealnie się sprawdzi nawet wieczorami. Składa się ze starannie wyselekcjonowanych ziaren Arabiki, pozyskanych z upraw w Brazylii oraz Peru. Pijąc kawę przygotowaną na bazie tej mieszanki, wyczujesz owocowe nuty śliwki oraz figi.
