Wiele osób nie wyobraża sobie udanego dnia bez filiżanki kawy. Mocny, esencjonalny zapach małej czarnej może obudzić nas skuteczniej niż budzik! Poranna kawa niektórym kawoszom zastępuje nawet śniadanie. Czy to właściwe podejście? Czy kawa na czczo jest zdrowa dla naszego organizmu?
Kawa na czczo – czy jest zdrowa?
Picie kawy to dla wielu osób codzienny rytuał. W wielu krajach kawę pije się w ogromnych ilościach. Rankingi popularności kawy od lat pokazują, że zwłaszcza mieszkańcy krajów skandynawskich mają ogromną słabość do tego napoju. Przykładowo w Finlandii spożywa się aż 12 kg kawy rocznie na osobę! Finowie piją kawę do każdego posiłku oraz właściwie w każdej wolnej chwili.
Oprócz tego, że kofeina redukuje zmęczenie i uczucie senności, może także poprawiać nastrój, funkcjonowanie mózgu i wydajność organizmu. Kawa chroni także jej miłośników przed chorobami, takimi jak cukrzyca typu 2, Alzheimer czy choroby serca. Wiele osób lubi pić kawę z samego rana. Jednak niektórzy twierdzą, że spożywanie jej na pusty żołądek może zaszkodzić zdrowiu. Czy mają rację?
Wiele osób uważa, że kawa podrażnia żołądek, pogarsza objawy zaburzeń jelitowych, takich jak zespół jelita drażliwego (IBS), powoduje zgagę, wrzody, nudności, refluks żołądkowy i niestrawność. Niektórzy twierdzą, że picie filiżanki kawy na pusty żołądek jest szczególnie szkodliwe, ponieważ nie ma innego pokarmu, który zapobiegałby uszkodzeniu błony śluzowej żołądka przez kwas. Jak jest naprawdę? Czy kawa na czczo szkodzi?
Czy czarna kawa na czczo szkodzi?
Badania nie wykazują związku między kawą a problemami trawiennymi – niezależnie od tego, czy pijemy ją do śniadania czy na pusty żołądek. Kawa jest napojem o odczynie kwaśnym, jej pH wynosi od 5,9 do 5. Nasz żołądek został natomiast stworzony do pracy w bardzo kwaśnym środowisku. Tylko wtedy zachowuje on wszystkie swoje funkcje. Kwas solny wydzielany przez ludzki żołądek ma pH, które wynosi 1-2 (im bardziej roztwór jest kwaśny, tym mniejsza jest jego wartość pH). Kawa przy nim to pikuś! Nieprzyjemny refluks, na który cierpi wiele osób, pojawia się głównie wtedy, gdy żołądek jest za słabo zakwaszony, czyli wtedy, gdy pH soków żołądkowych wynosi więcej niż 2 – 2,5. Objawy zbyt niskiego pH soków żołądkowych i nadkwasota są praktycznie takie same.
Sprawdź także: Kawa z sokiem pomarańczowym
Sok żołądkowy jest wydzieliną wytwarzaną w ilości około 2,5 litra na dobę, w komórkach śluzowych, głównych oraz okładzinowych. Jego powstawanie następuje pod wpływem bodźców nerwowych i chemicznych. Pobudzenie wydzielania odbywa się już podczas oddziaływania pokarmu w sposób sensoryczny poprzez doznania wzrokowe, węchowe albo słuchowe.
Głównym składnikiem soku żołądkowego jest kwas solny, który wydzielają komórki okładzinowe. To żrąca, zagęszczona substancja, posiadająca dwa zadania: pierwsze to zabijanie bakterii i innych drobnoustrojów, które mogły wniknąć do wnętrza organizmu wraz z pożywieniem. Drugie to aktywacja enzymów trawiących. pH kwasu solnego wynosi 1-2, ale mimo tego tak żrąca substancja nie szkodzi ścianom żołądka. Dzieje się tak dzięki funkcjonowaniu bariery ochronnej. Tym bardziej więc kawa, której pH wynosi około 5, nie wpłynie niekorzystnie na nasz żołądek. Dla porównania wartość pH soku z cytryny wynosi 2, przez co sok ten jest wyjątkowo kwaśny i powoduje zakwaszanie środowiska w żołądku.
Warto jednak wiedzieć, że osoby cierpiące na problem kwasowości, wrzody czy zapalenia żołądka, powinny pomijać poranną filiżankę kawy na pusty żołądek. Najlepiej zjeść ciastko wieloziarniste lub garść namoczonych migdałów przed poranną małą czarną.
Kawa na czczo a ZJD (IBS)
Ze względu na zawartość kofeiny kawa może powodować niepożądane skutki uboczne u osób z wrażliwym żołądkiem, zwłaszcza u osób z Zespołem Jelita Drażliwego (ZJD nazywane także IBS). Kawa pobudza jelita do szybszego funkcjonowania, zwiększając ich perystaltykę, dlatego lekarze często nie polecają kawy pacjentom z IBS, ponieważ może ona powodować biegunkę i ból brzucha. Kawa stymuluje uwalnianie dwóch hormonów: gastryny (produkowanej w w żołądku) i cholecystokininy (uwalnianej z jelita cienkiego). Gastryna zwiększa ruchy okrężnicy, a cholecystokinina uwalnia żółć i enzymy trawienne, inicjując proces trawienia.
Sprawdź także: Coffee nap – czym jest drzemka kawowa?
Picie kawy jest przeciwwskazane przy ZJD, gdyż kawa pobudza motorykę przewodu pokarmowego i może przez to nasilać dolegliwości. Warto jednak zaznaczyć, że każda osoba z ZJD powinna kierować się w dużej mierze własnymi doświadczeniami – produkty, które pogarszają objawy u jednych osób, dla innych nie będą stanowiły kłopotu. Na pewno kawa wypita razem z posiłkiem, a nie na czczo, będzie w mniejszym stopniu zwiększało ryzyko wystąpienia dolegliwości.
Ważne jest, aby zwracać uwagę na to, jak reaguje na dane pokarmy nasze ciało. Jeśli masz problemy z trawieniem po wypiciu kawy na pusty żołądek, ale nie podczas picia jej do posiłku, rozważ zmniejszenie dawki, a jeżeli to nie pomoże – spożywaj ją po posiłkach.
Kawa z mlekiem na czczo
Naukowcy z Centrum Badawczego Nestle w Szwajcarii odkryli niedawno trwałe uwalnianie korzystnych polifenoli po spożyciu kawy. Następnie postanowili sprawdzić, w jaki sposób śmietanka i mleko wpływają na dostępność tych składników odżywczych. Ich badania pomagają lepiej zrozumieć, czy istnieje duża różnica w spożywaniu czarnej kawy lub kawy z mlekiem. Podczas badania uczestnikom podawano różne odmiany kawy, od kawy rozpuszczalnej po kawę z mlekiem. Następnie naukowcy odczekali 12 godzin i pobrali próbki krwi od wszystkich badanych. Zmierzono ilość polifenoli w osoczu krwi i ustalono ogólny stopień wchłaniania w przypadku różnych rodzajów kawy.
Sprawdź także: Ile kalorii ma kawa?
Wyniki badań wykazały, że dodatek mleka do kawy nie miał żadnego wpływu na biodostępność polifenoli. Mimo że dodanie do kawy śmietanki opóźniło czas pojawienia się odpowiedników polifenoli we krwi, nie miało to wpływu na ich całkowitą dostarczoną ilość. Podsumowując, polifenole ostatecznie trafiły do krwiobiegu niezależnie od tego, jaką kawę wypili uczestnicy.
Kawa z mlekiem na czczo będzie znacznie łagodniejsza w smaku od kawy czarnej. Mleko zmniejsza szybkość przyswajania kofeiny przez organizm człowieka, co skutkuje słabszym działaniem pobudzającym ruchy perystaltycze jelit. Co więcej, mleko ma odczyn zasadowy, a zawarty w nim wapń wiąże obecne w kawie szczawiany. Dzięki temu kawa z mlekiem ma wyższe pH niż kawa czarna.
Kawa na czczo – wady i zalety
Osoby, które są przyzwyczajone do picia kawy na czczo, powinny wiedzieć o tym, jakie wady i zalety ma takie podejście. Jednym z głównych efektów picia kawy na pusty żołądek jest to, że kofeina zaczyna działać znacznie szybciej niż w przypadku wypicia kawy po jedzeniu. Według Harvard School of Public Health wchłanianie kofeiny przez organizm zajmuje około 45 minut, a jej najwyższe stężenie w krwioobiegu szacuje się na od 15 minut do 2 godzin. Na te dane wpływ może mieć wiele czynników. Po pierwsze, wrażliwość na kofeinę jest kwestią indywidualną i u każdej osoby znajduje się ona na innym poziomie.
Wysokie ciśnienie krwi zależne od genu
Według raportu Coffee & Health na 95% metabolizowanej przez nas kofeiny ma wpływ gen CYP1A2, który dzieli się na dwie różne odmiany. W zależności od odmiany tego genu, należymy do szybkich metabolizatorów, którzy doświadczają skutków kofeiny przez krótszy czas, lub wolnych metabolizatorów, doświadczających działania kofeiny przez dłuższy czas. Gen CYP1A2 produkuje enzym, który jest odpowiedzialny za rozkład kofeiny w organizmie. Osoby posiadające wariant GA lub AA genu CYP1A2 rozkładają kofeinę wolniej i są narażone na wyższe ryzyko wysokiego ciśnienia krwi i zawału mięśnia sercowego przy wysokim spożyciu kofeiny. Natomiast osoby posiadające wariant GG mają niższe ryzyko rozwoju chorób serca przy umiarkowanym spożyciu kawy, niż te osoby, które nie piją kawy w ogóle.
Objawy lękowe po wypiciu kawy
Innym czynnikiem, który ma wpływ na działanie kofeiny, jest ilość pokarmu w żołądku i jelitach. Według Harvard Health, zjedzenie produktów bogatych w błonnik podczas spożywania kawy spowolni proces działania kofeiny. Tak więc pijąc kawę na pusty żołądek znacznie szybciej odczujemy jej działanie. Dla niektórych osób picie kawy na pusty żołądek jest całkowicie nieszkodliwe. Ale u innych ta szybka dawka kofeiny może wywołać niepokój lub panikę. Według Frontiers in Psychiatry istnieją dowody na istnienie związku między wyższym spożyciem kofeiny a objawami lękowymi u wielu osób. Jeśli odczuwasz niepokój po wypiciu kawy lub jesteś podatny na ataki lęku czy paniki, szybsze uderzenie kofeiny do krwioobiegu po wypiciu porannej filiżanki na pusty żołądek może wywołać niepożądane objawy.
Jaką kawę wybrać?
Aby w pełni cieszyć się smakiem i aromatem kawy, najlepiej sięgać po kawy speciality, które z pewnością sprostają wymaganiom nawet najbardziej wymagających kawoszy. Mamy tendencję do postrzegania kaw speciality jako nowego trendu, ale już na początku XX wieku wymagający klienci, tacy jak Hotel du Crillon w Paryżu, stwierdzili, że ich kawa ma być kupowana z wybranych partii na określonych farmach w Gwatemali. Poniżej prezentujemy wybrane kawy speciality, które możesz przygotować zarówno w tradycyjnt sposób, jak i w ekspresie do kawy.
Coffee Plant kawa ziarnista Flower Touch 250 g
Ziarnista kawa z nutami mango i ciemnej czekolady. Bardzo łagodna, idealnie sprawdzi się dla osób, które nie lubią kwaśnych kaw. Coffee Plant Flower Touch smakuje jak delikatna, kremowa czekolada. Wyróżnia się gładkim i aksamitnym body.
Coffee Plant kawa ziarnista Smooth Sweet 250 g
Szukasz w filiżance kawy delikatnej słodyczy? Smooth Sweet to kawa dla Ciebie! Mieszanka wyróżnia się nutami dojrzałej brzoskwini i truskawek. W smaku znajdziesz także aromaty borówki amerykańskiej. Całość jest bardzo słodka, ma wysokie body i delikatną, gładką kwasowość.
HAYB Speciality Coffee kawa ziarnista Peru Cajamarca 250 g
Propozycja od HAYB to idealny balans między delikatnym smakiem migdałów i słodyczą kandyzowanych owoców z dodatkiem rozpływającej się w ustach białej czekolady. To doskonała propozycja dla miłośników esencjonalnej filiżanki kawy.
The White Bear kawa ziarnista Kolumbia/Indie 250 g
Kawa Kolumbia/Indie charakteryzuje się długim, intensywnym aromatem, oraz przyjemną słodyczą. To mieszanka dwóch odmian kawy – 50% Arabiki i 50% Robusty, które zaowocowało kompozycją, gdzie na pierwszy plan wysurwa się przyjemny aromat kakao. Nuty smakowe zawierają także karmel i orzech włoski.
Sprawdź także: Espresso Macchiato – co to za kawa?
